АСТАНА, 11 ақпан. Бүгінгі таңда Ауғанстан мен Пәкістандағы ИМ франчайзаға айналуда, бұрынғы кезде «Аль-Каида» (Қазақстан Республикасында тыйым салынған ұйым) сияқты. Аймақта оның жаңа базасы құрылуда. Егер Сирия мен Иракта халықаралық лаңкестік ұйымдардың негізгі табыс көзі мұнай саудасы болса, Ауғанстанда бұл опиат саудасы. Sputnik Kazakhstan газетінің колумнисті Марианна Кочубей өз материалында аймақтағы жағдайды талдайды.
Терроризмге қарсы орталығының мамандарының болжамына сәйкес, осы аймақтағы ИМ (Қазақстан Республикасында тыйым салынған ұйым) бизнес-мүдделерін оқшаулауы кеңейтілетін болады. Террористер Ауғанстандағы пайдалы қазбалар өндірісін бақылауды қаржыландырудың тағы бір көзі ретінде қарастырады, және ИМ тек кен орындары ғана емес, сонымен қатар көлік дәліздерін бақылауы қызықтырады.
Орталық Азиядағы жаңа бекініс «халифаты» ма?
Таяу Шығыстағы тәжірибелі содырлардың Ауғанстанға жаппай қозғалысы аймақтағы әскери әлеуетін айтарлықтай нығайтуға алып келеді. Ислам мемлекеті Орталық Азия аумағында «халифаттың» жаңа бекініс орталығын құруға тырысуы мүмкін, бұл аймақ елдерінің қауіпсіздігіне негізгі қауіп болуы мүмкін.
Террорист-содырлардың қайтудың негізгі арнасы жалпы көші-қон ағыны болып табылады, бірақ мұнда елеулі ескерту жасау қажет. ТМД-ның бірде бір елінде бақылаусыз жаппай көші-қон ағымы туралы айтуға ешқандай себеп жоқ. Біз кәдімгі көші-қон ағыны туралы және, ең алдымен, еңбек көші-қоны туралы айтамыз. Ирак-Сирия аймағынан ТМД-ға мүше мемлекеттердің аймақтарына орталықтандырылған қозғалысы туралы әңгіме жоқ.
Шекаралық бақылау тетіктері кіретін азаматтардың ағынын сүзуге мүмкіндік беріп өте тиімді жұмыс жасайды. Алайда бұл жағдай мәселенің маңыздылығын төмендетпейді.
Керісінше, бұрыннан бар «жасырын жамағаттардың» белсенділігіннің артуы және насихаттаудың нәтижесі болып табылатын «жалғыз қасқырлар» деп аталатын дербес жұмыс жасау желісін қалыптастыру біздің мемлекеттерімізге қауіп төндіреді.
ИМ Ұлттық жасақтары
Ауғанстанның өзндеі қарулы қақтығысқа белсенді қатысушылардың құрамы әртүрлі. Террористік ұйымдардың қатарында ТМД елдерінің азаматтары да бар. Аймақтағы шетелдік террорист-содырлардың қызметі ИМ басты бағыты болып табылады, олардың командирлері осы ұйымды аймақтық құрылымға айналдыруға бет алған. Олардың мақсаты Солтүстік Ауғанстан мен Орталық Азия аймағындағы таңдауында абыржыған тұрғындарды тартуға бағытталған.
Террористік актілерді жүзеге асырумен қатар, «оралмандар» экстремизм мен діни радикализмді насихаттауды жүзеге асырады, жалдау жұмыстарын жалғастыруда және террористік ұйымдарға қаржылық қолдау көрсетеді.
Террористік топтардың санының артуымен бірге олардың мүшелеріне, әсіресе жастарға, түрлі діни көшбасшылардың сөз сөйлеуі арқылы белсенді насихат жұмыстары жүргізілуде. ИМ жауынгерлік ядросы Ауғанстан халқының 60% -ын құрайтын 30 жасқа дейінгі жастар.
Осыған байланысты ауған халқы арасында «Ислам мемлекеті» медиатобының мобильді радиостанциялары арқылы үгіт-насихатын өткізу, мешіттерде және басқа да көптеген жерлерде парақшалар тарату және қараңғыда жергілікті тұрғындарға «түнгі хаттарды» тарату белсенділігінің артуын атап өту керек. Ауғанстанның солтүстік провинцияларына және Орталық Азияның көрші мемлекеттеріне бағытталған игилдық радио арнасы өзбек және тәжік тілдерінде хабар таратуды жалғастырды. Мұндай қызмет халықтың белгілі бір топтарының ұлттық, этникалық және діни ерекшеліктерін ескере отырып жүзеге асырылады.
Жасақтау тәжірибесі өте күрделі болып келеді. Мысалы, Сирия-Ирак аймағында соғыс қимылдарына қатысы жоқ адамдар «жасырын ұяшықтарға» тартылуда. Тәжірибе көрсеткендей, бұрын мұндай адамдар арнайы қызметтер мен құқық қорғау органдарының қарауына түспеген, олар заңға бағынып өміп сүрген.
Шетелдік террорист-содырлардың Ауғанстан-Пәкістан аймағына көшуінен басқа, олардың шыққан елдеріне кері ағымы сақталады. Нәтижесінде Достастықтың бірқатар елдерінің аумағын транзиттік ретінде пайдаланылады. Біз осы үрдістің жақын арада сақталатынына сенімдіміз.
Террористтерге қарсы бірлескен шаралар
ТМД мемлекеттерінің қауіпсіздік органдары ИМ активтерінің геолокациясындағы жаңа үрдістерді мұқият бақылап отырады.
Нақты бірлескен және келісілген әрекеттердің негізгі бағыттары: террористердің «жасырын ұяшықтарын» анықтау және жою; заңсыз көші-қонның арналарын тоқтату, террористерді қаржыландыруды және ресурстарды бөлуді болдырмау; Достастық мемлекеттерінің шекарасынан шығып, соғыс қимылдарына қатысуға, сондай-ақ ТМД ауқымында бірлескен антитеррорлық жаттығулар өткізу қабілетін мемлекетаралық іздестіру бойынша бірлескен іс-шараларды өткізу.
