ҚОСТАНАЙ, 04 желтоқсан. Әлемде тынышсыз жағдай болып тұрғанда, Қостанай облысында жағдай қолайлы. Бұл үшін діни бірлестіктермен жұмыс бөлімінің басшысы Ләззат Компышова және облыстық дін істері басқармасының басқа да қызметкерлері қолдан келгеннің бәрін жасауда, деп «Костанайские новости» газетіне сілтеме жасап «Терроризмге қарсы комитет» РҚБ ресми сайты жазады.
Тәуекел топтары
– Пандемияға қарамастан дін істері басқармасы өз жұмысын тоқтатқан жоқ…
– 2019 жылы Қазақстан Республикасы Ақпарат және әлеуметтік даму министрлігі әдістемелік ұсыныстарды бекітті. Басқарма қызметінің үш негізгі бағыты белгіленді. Біріншіден, алдын алу жұмыстары – атаулы ақпараттық-түсіндіру жұмыстары. Екіншіден, интернет кеңістігіндегі діни экстремизмге қарсы насихат. Үшіншіден, оңалту жұмыстары.
Өңірде алдын алу жұмыстарын 20 ақпараттық-түсіндіру тобы және Діни мәселелерді зерттеу орталығының жанындағы бір облыстық топ жүргізеді. Олардың жұмысында жаңалық бар. Бұрын ол халықтың барлық санаттарына, былайша айтқанда, жалпы бағытқа арналған болса, қазір ол жекелеген мақсатты топтарға бағытталған.
– Оларды тәуекел топтары деп атауға бола ма?
– Иә, бұл халық санаттарының арасында экстремистік ұйымдарға түсіп кету қаупі бар адамдар кездеседі. Дін істері комитеті 10 тәуекел тобын анықтады. Бұл топ, әрине, жастарды қамтиды. Категориялар да тәуекел дәрежесіне байланысты жоғары, орташа және төмен болып бөлінеді. Біздің облыста жағдай қолайлы, тәуекел деңгейі төмен.
Жалпы, бүгінде біз санға емес, сапаға жұмыс істейміз. Шағын топтарды ғана қамтыймыз, бірақ бұл алдын-алу шаралары, тәжірибе көрсеткендей, үлкен топтарға қарағанда тиімдірек. Сондай-ақ, жастар ресурстық орталықтары арқылы да жұмыс жүргіземіз. Олар әр ауданда және қалада бар. Біз олармен қоян-қолтық жұмыс істеп келеміз. Карантиндік шараларға байланысты көптеген шараларды онлайн форматта өткізуге тура келді. Әрине, біз офлайн форматын қалаймыз. Бұл біздің жұмысымызда тиімдірек.
Интернетке сенім арту
– Пандемия кезеңінде діни ұйымдар тарапынан заң бұзушылықтар азайды ма?
– Діни ұйымдар заманауи шындыққа бейімделуде. Апта сайын біз олардың санитарлық нормаларға да, заңнамалық нормаларға да сәйкестігін бақылап отырамыз. Саннормалар бұзылмайды. Ал діни қызметте заң бұзушылықтар орын алды. Биыл төртеуі тіркелді. Салыстыру үшін айтсақ, өткен жылы тоғыз заң бұзушылық болды.
— Қандай?
– Заңсыз миссионерлік қызметтің бір фактісін тіркедік, қалғаны – интернет кеңістігінде тыйым салынған әдебиеттерді сақтау немесе тарату. Біз діни ұйымдармен тығыз жұмыс жасаймыз.
— Мүмкін сіз онлайн форматқа көшкен деструктивті ағымдардың агрессивті бола бастағанын байқадыңыз ба?
Экстремизм идеологиясы, әрине, қорлау, агрессивті сипатқа ие. Бүгінде интернет кез келген теориялық немесе практикалық іс-әрекеттер үшін қолжетімді платформа болып табылады. Сонымен қатар, елдегі және шетелдегі қоғамдық пікірге әсер ете алатын, жастардың санасы мен мінез-құлқын басқарудың қуатты құралы. Бүгінде экстремистік ұйымдар әлеуметтік желілерге сүйенеді. Сәйкестендіру логотиптер мен белгілері бар. Олар сондай-ақ тоқтамастан үгіт-насихат хаттарын жібереді.
Біз өз жұмысымызда қолданатын «Кибернадзор» ақпараттық жүйесі заңсыз мазмұнды анықтап, тіркеп, бұғаттайды. Ағымдағы жылы деструктивті сипаттағы сегіз мың жеті жүзден астам аккаунт анықталды. Бұл көрсеткіш өткен жылмен салыстырғанда бірнеше мыңға артық. Әрине, барлық аккаунттар экстремистік емес, бірақ жартысынан көбі. Мұны Дін істері комитеті жүргізген діни сараптама растайды. Айтпақшы, деструктивті сипаттағы аккаунт оқырмандарына біз жазылуды тоқтату туралы өтінішпен хабарлама-хаттарын жібереміз. Биылғы жылы 3627 хабарлама хат жолданды, екі мыңға жуық адам жазылудан бас тартты. Біз бұны тексердік.
Әкелер мен балалар
– Ләззат Қабделкәкімқызы, сіздердің басқармаңыз дәстүрлі құндылықтарды насихаттап жатыр ма?
— Иә. Және интернет кеңістігінде деструктивті діни ағымдардың қызметіне белсенді қарсы насихат. Биылғы жылы Instagram, Facebook, YouTube, Одноклассники, ВКонтакте әлеуметтік желілерінде, Telegram, WhatsApp мессенджерлерінде үш мыңға жуық түрлі жазбалар, материалдар, видеолар жүктелді.
– Оңалту жұмыстарымен де айналысып жүргеніңізді айттыңыз. Ол не дегеніңіз?
— Деструктивті ұйымдардың қызметінен зардап шеккендерге көмек көрсету. Олар психологиялық көмекке мұқтаж. Білесіз бе, мұндай адамдарды оңалту процесі ұзақ. Біз деструктивті ағымдардың әрекетінен зардап шеккендерге көмек көрсету орталығымен бірге қызмет істеп келеміз.
– Жалпы, сіздің ойыңызша, экстремизмнің алдын алуға болады ма?
– Менің ойымша, мектептен бастау керек. Баланың бос болмауы маңызды: үйірмелер, секциялар, хоббилер … Өкінішке орай, бүгінгі күні көптеген балалар көшеде аз серуендеп, аз ойнайды, кітап оқымайды. Бірақ олар компьютерде шектеусіз отырады. Ал әлеуметтік желілерде, интернет кеңістігінде экстремистермен кездесу немесе тыйым салынған діни әдебиеттерді насихаттайтын сайтқа жазылу қаупі жоғары. Бүгінгі таңда тегін үйірмелер тәжірибесінің енгізіліп жатқаны керемет. Балалар, жасөспірімдер бос болмауы, ынталы болуы керек.
Сондай-ақ, көп нәрсе отбасындағы тәрбиеге байланысты. Бала ненің жақсы, ненің жаман екенін білуі керек.Бала түсіністікті сырттан іздемеу үшін, ол ата-ана махаббаты мен назарың шексіз мөлшерін алуы керек. Ата-аналар мен балалар арасындағы байланыстарды нығайту, отбасылық дәстүрлерді қалыптастыру, дамыту, бірге көп уақыт өткізу керек. Бұл экстремизмге қарсы ең жақсы қару.
Егер адам үйлесімді, өзіне сенімді, өзіне және өмірге риза болса, онда ол мықты болып өседі. Экстремистік ұйымдарға кетудің бірден-бір себебі – рухани ізденіс. Екіншісі-экономикалық. Адамның жұмысы, тұрақты табысы, шаңырағы болуы маңызды.
