НҰР-СҰЛТАН, 23 маусым. АҚШ билігі Орталық Азия елдерімен Ауғанстандағы лаңкестік қауіп-қатер бойынша барлау ақпаратымен алмасу саласында ынтымақтастықты кеңейтуді жоспарлауда, деп The Washington Post басылымы хабарлады. Бұл туралы Stopterror.uz сілтеме жасап «Терроризмге қарсы комитет» РҚБ ресми сайты жазады.
Мемлекеттік департаменттегі дереккөз АҚШ Ресейдің Орталық Азиядағы ықпалын «теңестіру» мүмкін деп санайтынын айтты.
«Бұл бізге олармен (аймақ елдерімен) қауіпсіздік және лаңкестікпен күрес саласындағы ынтымақтастық тұрғысынан көбірек жұмыс істеуге мүмкіндік береді», — деді дереккөз.
Вашингтон Орталық Азия мемлекеттері АҚШ-қа Ауғанстандағы лаңкестік қаупінің жандануы туралы маңызды ақпарат бере алады деп санайды.
«Кейде біздің жігіттерді ренжітетін мәселелердің бірі — бұл (барлау ақпаратын алмасу) тым біржақты болып көрінеді: бұл бізден оларға ақпарат барады, керісінше емес», — деп атап өтті Мемлекеттік департаментте.
The Washington Post түсіндіргендей, АҚШ әскерлері Ауғанстаннан шығарылғаннан кейін Вашингтон бұл елдегі лаңкестік нысандарға сырттан, ең дұрысы Орталық Азия елдерінің біріндегі базадан шабуыл жасау мүмкіндіктерін кеңейтуге белсенді түрде тырысты. Дегенмен, газеттің хабарлауынша, осы айдың басында аймаққа сапары кезінде АҚШ Қарулы күштері Орталық қолбасшылығының (CENTCOM) басшысы Майкл Курилла америкалық базаларын құру мәселесін көтермеген. Курилланың айтуынша, сапар барысында ол жабық есіктердегі ресми келіссөздерге емес, әртүрлі мәдени шараларға әдейі назар аударған.
«Мәжілісте отырып-ақ халықты, мәдениетті тану мүмкін емес. <…> Міне, біз адамдар арасында барлау жинайтын желіні осылай қалпына келтіреміз», — деп түсіндірді Курилла, тек ұшқышсыз ұшақтар мен басқа да арнайы техниканың көмегімен алынған мәліметтерге негізделген терроризмше қарсы операцияларды жүргізу мүмкін еместігін көрсетті. Генералдың айтуынша, ол тур барысында ынтымақтастықты дамытудың кем дегенде бір бағытын анықтады: Қазақстан, Қырғызстан, Тәжікстан және Өзбекстанның әскери шенеуніктері әскери медицина мамандарын даярлау бойынша ынтымақтастыққа қызығушылық танытты.
Сарапшылардың пайымдауынша, егер АҚШ Орталық Азиямен қауіпсіздік саласында тиімді серіктестік орнатқысы келсе, онда Вашингтон алдымен Ауғанстаннан тәуелсіз ұзақ мерзімді перспективада аймаққа адалдығын көрсетуі керек. Атап айтқанда, біз инвестиция туралы айтып отырмыз. «Шағын инвестициялар шынымен де көмектеседі. Бірақ егер біз тым көп көмек көрсетсек, Ресей қайтып келіп, оларға үлкен қысым көрсетуі мүмкін», — деді Курилла.
Аймақ позициясы
«Халықаралық терроризмге қарсы күресте біз АҚШ-пен серіктеспіз», — деп басылымға Өзбекстан президентінің Ауғанстан бойынша арнайы өкілі Исматулла Иргашев. Ол әскери доктрина республикаға «кез келген әскери-саяси блоктардың құрамына кіруге» жол бермейтінін еске салды.
«Біз өз территориямызда қандай да бір әскери базалардың немесе инфрақұрылымның орналасуына жол бере алмаймыз», — деп түсіндірді ол.
The Washington Post газетінің ақпараты бойынша, Орталық Азия елдері басшыларының өкілдері АҚШ-пен әрекет етіп, өз территориясында америкалық қарулы күштерді орналастырмай-ақ Ауғанстандағы кейбір мақсаттарына жетуге көмектесе алатынын айтады.
«Байланыс арқылы (Кабулмен) біз кейбір нақты мәселелерді шештік. Біз халықаралық қауымдастықтың талаптарын тәліптерге жеткізудегі және оларды икемді етудегі рөлімізді көріп отырмыз», — деп түсіндірді Иргашев.
The Washington Post атап өткендей, Өзбекстан билігі Ташкентте «Талибан» қозғалысының, сондай-ақ Орталық және Оңтүстік Азия, Таяу Шығыс елдері, АҚШ және Біріккен Ұлттар Ұйымының қатысуымен жиын өткізуге ниетті. Бұл өткен жылы тәліптер Ауғанстанды бақылауға алғаннан кейінгі бірінші конференция болмақ, деп жазады басылым.
«Сіз қаласаңыз да, қаламасаңыз да, «Талибан» Ауғанстандағы нағыз күш. Ауғанстан өкілдерінің халықаралық қауымдастықтың оларға қатысты біртұтас көзқарасын көріп, естуі өте маңызды», — деді Иргашев.
