АСТАНА, 13 желтоқсан. Америка Құрама Штаттарында 34 жыл бұрын Локербиде PanAm ұшағын жарып жіберген бомбаны жасады деген айыппен ливиялық ер адам қамауға алынды. Бұл туралы BBC Русская служба Шотландия билігіне сілтеме жасап хабарлайды, деп «Терроризмге қарсы комитет» РҚБ ресми сайты жазады.
«Локербидегі жарылыс кезінде қаза тапқандардың отбасыларына күдікті Әбу Агила Мохаммад Масуд Хейр әл-Маримидің АҚШ-та қамауында екені хабарланды, — деді Шотландия Корольдігі прокуратурасының өкілі. — Шотландияның прокурорлары мен полициясы Ұлыбритания үкіметімен және американдық әріптестерімен әрекет жасай отырып, әл-Меграхимен әрекет еткендерді (2012 жылы қайтыс болған осы іс бойынша осы уақытқа дейін сотталған жалғыз адам) жауапқа тарту мақсатында тергеуді жалғастырады”.
Қараша айында Массудты Ливияда жасақшылар ұрлап кеткені туралы ақпарат тараған. Сонымен бірге оны Америка билігіне соттау үшін береді деген ұсыныстар да болды.
АҚШ екі жыл бұрын Массудқа 1988 жылы 21 желтоқсанда 270 адамның өмірін қиған PanAm Boeing 747 ұшағын бомбалауда шешуші рөл атқарды деп айып тақты.
Лондоннан Нью-Йоркке ұшып бара жатқан ұшақ бортындағы 259 жолаушы мен экипаж мүшелерінің барлығы қаза тапты, тағы Локерби ауылында үстіне құлаған лайнер сынықтарынан 11 адам қаза тапты.
Осы уақытқа дейін Абдельбасет әл-Меграхи осы лаңкестік әрекетке қатысқаны үшін сотталған жалғыз адам болды — 2001 жылы оны Нидерландыда арнайы шақырылған Шотландия трибуналы соттады.
Меграхи өмір бойына бас бостандығынан айырылды, бірақ 2009 жылы Шотландия үкіметі оған қатерлі ісік диагнозы қойылған соң гуманитарлық негізде оны босатып жіберді. Ол Ливияға оралып, үш жылдан кейін қайтыс болды.
Меграхи өзін кінәсіз деп, екі рет шағым түсірді. Бірі сәтсіз болды, екіншісін кері қайтарды.
Қаза болғандардың кейбір туыстары да Меграхи әділетсіздіктің құрбаны болды деп санайды және істі қайта қарауды талап етеді. Алайда 2015 жылы Шотландия соты оның тікелей туысы болмаған адамдардың шағымдану құқығынан бас тартты.
Бұл іс бойынша 2010 жылы Шотландия парламентіне жіберілген петиция әлі ашық.
Локербидегі жарылыс туралы сот процесінің хронологиясы
Америкалық және британдық тергеушілер 1991 жылы Меграхиге айып тақты, бірақ оны ливиялықтар 1999 жылдың сәуірінде ғана экстрадициялады.
- 2000 жылдың мамыры — Нидерландыдағы бейтарап жерде Шотландия заңы бойынша арнайы сот ісі басталады.
- 2001 жылдың 31 қаңтары — Ливияның бұрынғы барлау офицері Меграхи жаппай кісі өлтіргені үшін кінәлі деп танылып, кемінде 27 жылға бас бостандығынан айырылды.
- 2002 жылдың наурызы — Меграхи үкімге шағымдануда ұтылады
- 2003 жылдың қыркүйегі — Шотландияның қылмыстық істер жөніндегі кеңесіне Меграхидің сотталуын тексеруді ұсынылды
- Маусым 2007 — Комиссия Меграхидің үкімге қарсы екінші шағымын қанағаттандыруды ұсынады
- 2009 жылғы 18 тамыз — Эдинбургтегі Жоғарғы соттың судьялары Меграхидің екінші апелляциясын қанағаттандырмау туралы өтінішін қабылдады.
- 2009 жылдың 20 тамызы — Қуық асты безінің қатерлі ісігі бар Меграхи гуманитарлық негізде түрмеден босатылды.
- 2012 жылдың мамыры — Меграхи 60 жасында Триполидегі үйінде қайтыс болды
- 2015 жылдың шілдесі — Шотландиялық сот Локербидегі жарылыс құрбандарының туыстарына Меграхидің атынан шағымдануға рұқсат бермеу керек деп шешті. Бұған дейін сот мұны оның жақын туыстары ғана жасай алады деп шешкен.
- 2017 жылдың шілдесі — Меграхидің отбасы оның үкіміне қарсы жаңа апелляциялық шағым түсіреді
- 2020 жылдың наурызы — Шотландияның қылмыстық істерді қарау жөніндегі кеңесі Меграхидің үкімі қайта апелляцияға берілуі мүмкін дейді
- 2020 жылдың қарашасы — Шотландияның бес соты Меграхидің үкіміне қарсы үшінші апелляциялық шағымды алдыңғы сот процесінде әділетсіздікке ұшырау мүмкіндігі негізінде қайта қарайды
