Астана. 12 сәуір. «Терроризмге қарсы комитет» РҚБ «Азаматтық бастамаларды қолдау орталығы» КЕАҚ қолдауымен «Дін саласындағы ақпараттық қызметті ұйымдастыру» жобасы аясында Қазақстан Республикасында экстремизм мен терроризмнің алдын алу мәселелері бойынша тиісті мемлекеттік органдардың өкілдерімен онлайн-сұхбат өткізді.
Бұл онлайн-сұхбатта ҚР Дін істері және азаматтық қоғам министрінің кеңесшісі — Кулекеев Бақытжан, дін саласындағы мемлекеттік саясаттың негізгі бағыттары туралы әңгімеледі.
«ҚР Дін істері және азаматтық қоғам министрлігі 2016 жылдың қыркүйек айында құрылды және осы ведомстваның негізгі қызметі:
- «Діни қызмет және діни бірлестіктер туралы» Заңға сәйкес діни қатынастарды реттеу
- Азаматтық қоғамдағы қатынастарды реттеу
- Мемлекеттік жастар саясатын жүзеге асыру
Діни салаға келетін болсақ, тұтастай алғанда, елдегі діни ахуал тұрақты және мемлекеттік органдардың бақылауында екенін атап өткен жөн. Жалпы айтқанда, осы салада ашық қақтығыстар жоқ, ашық қоғамға жат мінез-құлық көріністер жоқ екенін атап өткен жөн. Біздің елімізде, 18 ірі конфессиялық топтардың мүдделерін білдіретін, 3500-ге жуық діни бірлестіктер ресми тіркелген. Барлық діни бірлестіктер ресми тіркелген, олар 2011 жылы қабылданған «Діни қызмет және діни бірлестіктер туралы» Заң аясында жүзеге асырады.
Мемлекеттік саясат мынадай негізгі бағыттарға негізделген:
Біріншіден, біздің мемлекет заңды және зайырлы болғандықтан, діндер саласында уәкілетті мемлекеттік орган бірінші кезектегі міндет — еліміздің заңнамасының барлық діни қатынастар субъектілерін жүзеге асыру үшін жағдай жасау болып табылады. Заңға сәйкес бірнеше нормалар бар, атап айтқанда діни қызметті ресми түрде тіркелген діни бірлестіктер ғана жүзеге асыралады. Дін тарату, яғни миссионерлік қызметке қатысу тек ресми түрде тіркелген діни бірлестіктердің өкілдері бола алады, бұл өз кезегінде жергілікті атқарушы органдарын миссионер ретінде тіркеледі. Діни әдебиеттерді тарату тек діни ғимараттарда немесе арнайы белгіленген стационарлық орындарда ғана рұқсат етіледі. Сонымен, облыстың әкімдіктерімен бірлесе отырып, ҚР ДІАҚМ уәкілетті орган ретінде Қазақстан Республикасының Заңнамасының діни субъектілерінің орындауы бойынша міндеттерді жүзеге асырады.
Екіншіден, діни бірлестіктер болып табылатын діни қатынастардың негізгі субъектілерімен конструктивті қарым-қатынас орнату. Біздің елде басым көпшілік Ислам дінін ұстануда және объективті түрде ол тарихи тұрғыдан қалыптасқан дүние, тіркелген діни бірлестіктердің айтарлықтай бөлігі Ислам үрдісіне жатады. 2500-ден астам діни тақырып, яғни бұл мешіттер, Қазақстан Мұсылмандары Діни Бірлестігінің Республикалық бірлестігінде біріктірілген. Ал ең алдымен мемлекет осы ұйыммен Меморандумға қол қойып, өзара қарым-қатынас орнатып, Меморандум аясында қарым-қатынас ұйымдастыруда. Келесі бұл, Православ шіркеуі ізбасарларының санына қарай екінші діни бірлестік болып табылады. Бұл меморандум осы діни бірлестіктермен де жасалды. Ал басқа діни бірлестіктермен, атап айтқанда Католик шіркеуімен, Протестант шіркеуінің әртүрлі діни конфессияларымен, еврей діни топтарымен, осы негізгі діни қатынастар субъектілерімен мемлекеттің өте сындарлы, мейірімді қарым-қатынастары бар.
Уәкілетті органның үшінші міндеті — діни саладағы деструктивті көріністердің алдын алу және ескерту болып табылады. Ең алдымен, бұл діни экстремизмнің көрінісі. Өздеріңіз білетіндей, елде діни экстремизм мен терроризмге қарсы тұрудың мемлекеттік бағдарламасы бар. Мемлекеттік бағдарлама аясында елдегі осындай құбылыстардың алдын алу бойынша шаралар қабылдануда. Бұл тұрғыда бүкіл ел бойынша кең ауқымды ақпараттық-түсіндіру жұмыстары жүргізілуде. Бізде әртүрлі форматтарда жұртшылықпен кездесулер ұйымдастырып, қоғамдық саясатты жүргізетін, адамдарға діннің негіздерін түсіндіретін, мемлекеттің зайырлы ұйымына негіз болатын және осылайша жалпы профилактикалық жұмыстарды жүргізетін 300 астам ақпараттық және түсіндірме топтары бар. Бұдан басқа, деструктивтік, кейде радикалды діни ағымдардың ізбасарларымен нақты ақпараттық түсіндірме, алдын-алу жұмыстары жүргізілуде. Мұндай жұмыс азаматтық қоғам институттарының, радикалды қозғалыстардың (ұйымдардың) іс-әрекеттерінен зардап шеккен адамдарға оңалту және көмек көрсету орталықтарының көмегімен жүзеге асырылады, бұл жұмысқа теологтар мен психологтарды тартады. Заңнаманы нақты түсіндіріп, жүйелі реабилитациялық жұмыстар жүргізілуде.
Уәкілетті органның маңызды бағыттарының бірі діни сараптама болып табылады. Елде діни зерттеулер жүйесі құрылды. Елдегі барлық діни әдебиеттер заң талаптарына сәйкес діни сараптамадан өтуі керек. Діни сараптаманың оң қорытындысынсыз діни әдебиеттерді тарату, пайдалану, өндіруге жол берілмейді. Осыған байланысты уәкілетті орган осы жұмысты ұйымдастырды және тиісті сараптамалық жұмыстарды жүргізуде.
Бұл уәкілетті органның жұмысының негізгі бағыттары. Қазіргі уақытта дін саласындағы мемлекеттік саясатты жетілдіру үшін көп жұмыстар атқарылуда. Атап айтқанда, биылғы жылы (2017) «Діни саладағы мемлекеттік саясат тұжырымдамасы» қабылданды, онда діни қатынастар саласындағы саясатты жүзеге асырудың негізгі принциптері, бағыттары мен тетіктері айқындалды. Осы тұжырымдаманы әзірлеу кезінде Министрлік Діни қызмет және діни бірлестіктер туралы кейбір ұсынымдық нормаларға өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы заң жобасын әзірледі. Заң жобасы барлық заң жобалау талаптары бойынша дайындалды. Қазіргі уақытта жоба үкіметке ұсынылды, кейінірек рәсімге сәйкес Парламентке ұсынылады, ол кейіннен шешім қабылдайды. Заң жобасының маңызды аспектісі — мемлекеттің діни қатынастарды реттеу тетіктерін жетілдіру, мемлекеттік құрылымның зайырлы құрамдас бөлігін нығайту және қоғамдық қатынастарды реттеу. Қазіргі уақытта заң жобасы сараптамалық ортада талқылаудың белсенді кезеңінде. Жалпы, осындай жұмыс дін саласындағы уәкілетті органмен жүзеге асырылуда».
