НҰР-СҰЛТАН, 28 қараша. Әлемге таралған «ғасыр тажалына» тәуелді болған жандар бейбіт заманда жарық күнмен қош айтысуда. Есірткіні қолданудан қайтыс болған адамдардың қатары бүкіл әлемге таралған анашаның 90 пайызы жасалатын Ауғанстанда ғана емес. Сонымен қатар Оңтүстік Азия аймағынан алыс елдерде де көптеп кездеседі. Жыл сайын жүздеген тонна героин осы жерден шығарылады. Бұл өлімге әкелетін жүктің тасымалданатын негізгі бөлігі Ресей мен Еуропада. Өз кезегінде, есірткіні сатудан түскен ақша барлық құрлық пен континентте ұйымдасқан қылмысты қаржыландыруға жұмсалады. Әлемдік есірткі көзіне жақын орналасқан қазақстандық шекарашылардың жауынгерлік қызметіне де өз ерекшелігін жүктеп отыр.
Шекарашылар Қырғызстанмен шекарада героиннің ірі партиясын тәркіледі. Бұл 2020 жылдың 10 желтоқсанында автокөліктік бақылау-өткізу пунктінде орын алды. Есірткі тасымалдаушылар «ғасыр тажалын» шекарадан асыруға әдеттегідей «Toyota Prado» жол талғамайтын көлігін пайдалануға тырысты.
Сол күні Қордай ауданы бойынша шекара басқармасының инспекциялық-тексеру кешенінің аға технигі кіші сержант Мақсат Дәуітаев өзінің «Қордай» шекаралық бақылау бөліміндегі жауынгерлік қызметіне әдеттегідей кірісті. Қырғызстаннан келе жатқан қазақстандық көлікті тексеру кезінде рентген аппараты көліктің көзден таса жеріне жасырылған затты көрсетті.
Жылдар бойы тәжірибе жинаған шекарашы жүктің «мұқият жасырылғанын» түсінді. Күдік тудырған көлік құралын егжей-тегжейлі тексеруге шешім қабылдады. Иісшіл ит Джек те көлікке героиннің жасырылғанынан белгі берді. Кейін белгілі болғандай, шекарадан өткізуге қатаң тыйым салынған есірткінің салмағы 60 келіден асыпты.
Президент Жарлығымен қырағылық танытқаны үшін кіші сержант Мақсат Дәуітаев мемлекеттік награда – ІІІ дәрежелі «Айбын» орденімен марапатталды.
Бұл оның шекара бұзушыны алғаш құрықтауы емес. 2017 жылы ол шекарадан 2,5 келі героин мен 16,7 келі марихуана өткізбекші болғандардың әрекетіне тосқауыл жасаған болатын. Сол жылы «Мемлекеттік шекараны үздік күзеткені үшін» ведомстволық медалімен марапатталды.
***
Өткізу пункттерінде тексеру жүргізу кезінде қызметтік иттер өздерін таптырмайтын көмекші ретінде көрсетеді. Осы жылдың наурыз айында «Сырым» (автокөліктік) шекаралық бақылау бөлімшесінде түнгі ауысым наряды «Renault Magnum» маркілі автокөлігін тексерді. Оның жүргізушісі Бішкектен Самараға Қазақстан арқылы транзитпен «Фотон» маркілі автокөлігін тіркемемен сүйреп бара жатты. Көлікке шекаралық бақылауды қызмет иттерінің аға нұсқаушысы кіші сержант Қанат Төленов өзінің төрт аяқты адал досы Ледидің көмегімен жүргізген болатын. Леди есірткіні табуға мықты үйретілген ит. Бұл жолы да Леди артқы дөңгелектерге жатып, еркелеген кейіп танытты. Содан кейін алға секіріп, иесіне белгі бергендей құйрығын бұлғаңдатты. Өзінің қызметтік итін беске білетін аға нұсқаушының көңілінде күдік пайда болды.
Шекаралық бақылаудың арнайы техникалық құралдарын қолдана отырып, тереңдетілген тексеру жүргізді. Шекарашылар бір дөңгелекті ашу кезінде оның қуысынан құпия жерді тапты. Ол жерден полиэтилен пленкілерге оралған текшелер шықты. Ауада есірткі затынан шыққан иіс мүңкіп кетті. Сараптама көрсеткендей, ұсталған азамат шекарадан 39 келі героин мен 96 келі гашиш алып өтуге тырысқан.
Тәжірибелі бақылаушы шекарашыларға тән негізгі қасиеттердің бірі – ұқыптылық пен жақсы есте сақтау. Өйткені жасыл күнқағарлылар құжатты да тексеріп, адамдарға да қарап үлгеруі керек. Ал қырағылық ешқашан да артықтық етпейді.
Қазақстандық БАҚ үшін мемлекеттік шекарадан түсетін хабарламалар ақпарат таратудың негізгі көзі болып табылады. Бұқаралық ақпарат құралдары қашанда ірі көлемдегі есірткіні анықтау дерегін жариялауға тырысады. «Жүйрік қалам» иесі атанғандар есірткі заттарының экзотикалық атауларын, ұсталған заттың салмағын көрсетеді, бірақ болған оқиғаның мәнін түсіндіру жұмыстарын жазатындардың қатары сирек. Сондықтан да сенсациялық материалға өзек болған оқиғаның артында жасыл күнқағарлылар мен төрт аяқты көмекшілерінің күнделікті жұмысы сырт қалады. Шекара сақшыларына пара ұсынатындар мен өмірлеріне қауіп төндіретіндер де бар. Бірақ әр шекарашы ел шебінің үнемі мызғымас берік болу керектігін терең түсінеді. Бұған дәлел – біздің еліміздің шекарасын күзету барысында бастан өткерген сан қилы оқиғалар.
Дереккөз: ҚР ҰҚК баспасөз қызметі
